Như bài trước về Lý Thuyết Dow Payvnn đã nói, chu kỳ thị trường cũng không khác gì chu kỳ cuộc sống của chúng ta. Charles Dow đã tạo nên một lý thuyết phổ quát để ta có thể áp dụng vào thị trường. Từ đó, cũng có nhiều phương pháp phân tích mới được phát triển lên từ lý thuyết của ông.

Ở bài này ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về chu kỳ với Nguyên Lý Sóng Elliott. Một nguyên lý được phát triển từ nền tảng của Lý Thuyết Dow.

Nguyên Lý Sóng Elliott – Elliott Wave Principle là gì

Sóng Elliott được sáng tạo ra bởi Ralph Nelson Elliott, một người Mỹ sống cùng thời với Charles Dow (Elliott nhỏ hơn Dow 20 tuổi). Vào những năm 1930 (30 năm sau khi lý thuyết Dow ra mắt), Elliott dành bảy năm để nghiên cứu dữ liệu thị trường chứng khoán. Đến năm 1938, ông tổng hợp kết quả đạt được và giới thiệu trong cuối sách The Wave Principle (Nguyên Lý Sóng).

Nguyên Lý Sóng Elliott cho rằng, dù thị trường có vẻ ngẫu nhiên và bất khả đoán, nhưng thật ra thị trường lại theo các định luật tự nhiên có thể đoán định, có thể đo lường và dự báo trước nhờ dãy số Fibonacci.

Vào năm 1940, Elliott mở rộng học thuyết của mình để áp dụng với hành vi của con người. Công trình cuối cùng và lớn nhất của ông là quyển sách: Nature’s Law – The Secret of the Universe (tạm dịch: Luật Tự Nhiên – Bí Mật của Vũ Trụ) được xuất bản năm 1946.

Định nghĩa: Nguyên Lý Sóng Elliott là phương pháp phân tích dài hạn dựa trên phản ánh của mô hình giá với tâm lý của nhà đầu tư. Các khuôn mẫu này gọi là “sóng”.

KIẾN THỨC CẦN NHỚ

• Nguyên lý sóng Ellott là phương pháp nhận định thị trường dài hạn dựa trên tâm lý giao dịch. Ta có thể coi nó là mở rộng của Lý Thuyết Dow.
• Sóng Elliott bao gồm sóng thúc đẩy tạo nên xu hướng chính và sóng điều chỉnh đi ngược xu hướng.
• Mỗi một sóng sẽ bao hàm nhiều sóng nhỏ với cấu trúc cũng có sóng thúc đẩy và sóng điều chỉnh, ta gọi hình mẫu đó là Fractal.
• Fibonacci thoái lui và mở rộng là công cụ đắc lực để xác định điểm kết thúc của sóng Elliott.

Nền tảng của Nguyên Lý Sóng Elliott

Nguyên Lý Sóng Elliott phân tích chu kỳ của thị trường tài chính và dự đoán xu hướng thị trường bằng cách nhận diện các thái cực của tâm lý trader, mức giá cao nhất và thấp nhất và các yếu tố khác.

Như bạn đã biết, bản chất con người không thay đổi theo thời gian, từ đó tạo nên tâm lý đám đông và dẫn đến hành vi. Tâm lý đám đông sẽ chuyển dịch từ lạc quan sang bi quan với cường độ và thời gian được lập lại một cách có trình tự.

Cảm xúc thay đổi phản ánh lên đường giá tạo nên các khuôn mẫu có thể được nhận diện ở mọi góc độ và mọi khung thời gian.

Nguyên Lý Sóng Elliott không đảm bảo chắc chắn hướng di chuyển giá trong tương lai mà làm nhiệm vụ hỗ trợ cho các cơ hội kiếm lời từ thị trường. Sóng Elliott nên dùng kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật để xác định cơ hội. Mỗi trader cũng sẽ có cách diễn giải sóng khác nhau trên cùng một khung thời gian.

Fractals là gì?

Trước khi tìm hiểu về Sóng Elliott, bạn cần hiểu rõ khái niệm fractals.

Fractals hay còn gọi là phân dạng, là một cấu trúc mà bên trong có nhiều cấu trúc nhỏ có hình dạng giống với cấu trúc lớn. Vân của vỏ sò là một cấu trúc phân dạng, trong một hình xoắn ốc lớn có rất nhiều hình xoắn ốc nhỏ. Tia sét cũng là một fractal, với nhiều tia sét nhỏ đồng dạng với tia sét lớn.

Trong sóng Elliott, fractal có thể nhìn thấy trong các con sóng. Một con sóng lớn sẽ bao hàm bên trong nhiều con sóng nhỏ có cấu trúc tương tự (sóng nhỏ trong sóng lớn).

Một con sóng Elliott lớn có thể bao gồm nhiều con sóng đồng dạng nhỏ hơn, các chu kỳ sóng được sắp xếp theo thứ tự cấp độ:

• Đại chu kỳ: nhiều thế kỷ
• Siêu chu kỳ: vài chục năm (40 – 70 năm)
• Chu kỳ: vài năm đến mười năm
• Trung cấp: vài tháng đến vài năm
• Sơ cấp: vài tuần đến vài tháng
• Nhỏ: vài tuần
• Khá nhỏ: vài ngày
• Rất nhỏ: vài giờ
• Rất rất nhỏ: vài phút

Mô hình sóng Elliott

Theo định nghĩa Nguyên Lý Sóng Elliott, thị trường vận động với nhiều loại sóng khác nhau. Mỗi sóng có một đặc tính và dấu ấn riêng, chủ yếu phản ánh tâm lý trader vào thời điểm đó. Trong đó quan trọng nhất là:

• Sóng thúc đẩy. Gồm 5 sóng đánh dấu từ 1-2-3-4-5
• Sóng điều chỉnh. Gồm 3 sóng đánh dấu A-B-C.

Tổng hợp hai loại sóng trên ta được mô hình chuẩn của Sóng Elliott gồm 8 sóng. Xem ảnh mô hình dưới đây:

DIỄN GIẢI

Những diễn giải dưới đây giả định là ở uptrend, nếu ở downtrend thì chiều tăng/giảm sẽ đảo ngược lại.

SÓNG THÚC ĐẨY – 5 SÓNG	SÓNG ĐIỀU CHỈNH – 3 SÓNG
5 sóng nhỏ tổng quan chạy theo xu hướng chính của sóng lớn.	Gồm 3 sóng nhỏ tổng quan chạy theo hướng ngược lại với sóng thúc đẩy.
Sóng 1: là sóng khởi đầu nên rất khó nhận ra. Khi sóng đầu tiên của uptrend bắt đầu, các tin tức cơ bản chủ yếu vẫn là tiêu cực. Downtrend trước được xem vẫn còn rất mạnh, nền kinh tế vẫn còn yếu. Khối lượng có thể tăng chút đỉnh khi giá tăng, nhưng chưa đủ mạnh để kích hoạt các chỉ báo kỹ thuật. Tâm lý thị trường: cực kỳ sợ hãi.	Sóng A: đợt điều chỉnh sẽ khó nhận biết hơn đợt tăng giá. Ở sóng A, tin tức đa phần vẫn còn tích cực. Nhiều phân tích cho rằng đây chỉ là đợt điều chỉnh trong uptrend. Nhiều chỉ báo cho thấy đi cùng sóng A là khối lượng tăng, nhiều biến động trong thị trường quyền chọn, và khả năng lãi suất cao hơn trong thị trường tương lai. Tâm lý thị trường: tham lam.
Sóng 2: sóng 2 là sóng điều chỉnh của sóng 1, nhưng giá không về thấp hơn điểm khởi đầu của sóng 1. Tổng quan thì tin tức vẫn còn khá xấu. Giá tìm cách test lại đáy trước, thị trường xuống dần xuất hiện. Tuy nhiên, một vài dấu hiệu tích cực xuất hiện: khối lượng thấp hơn so với sóng 1, giá thường không giảm quá 61.8% (xem thêm về Fibonacci bên dưới) giá đỉnh của sóng 1. Giá sẽ rơi theo mô hình ba sóng A-B-C. Tâm lý thị trường: hoài nghi.	Sóng B: giá đảo chiều và tăng, khiến mọi người tin rằng uptrend sẽ tiếp tục. Phân tích kỹ thuật cho thấy xuất hiện vai phải của mô hình vai-đầu-vai-ngược. Khối lượng sóng B thường thấp hơn sóng A. Tâm lý thị trường: sợ hãi.
Sóng 3: sóng 3 thường là sóng mạnh nhất trong xu hướng (tuy một vài thị trường sóng 5 sẽ mạnh hơn, cụ thể là ở crypto). Tin tức rất tích cực, giá tăng nhanh, điều chỉnh chỉ diễn ra nhẹ nhàng và hồi phục nhanh. Khởi đầu sóng 3 thì tin tức vẫn còn xấu, nhưng đến giữa sóng, đám đông sẽ dần tham gia xu hướng. Sóng 3 sẽ tiếp diễn sóng 1 theo tỷ lệ 1.618:1 (đôi khi là 2.618:1).  Tâm lý thị trường: tham lam.	Sóng C: giá xuống một cách đột ngột và mạnh mẽ. Khối lượng tăng lên, và đến lúc này mọi người đã nhận ra downtrend đã tới. Sóng C thường ít nhất lớn như sóng A và có thể mở rộng ra bằng 1.618 lần sóng A hoặc hơn. Tân lý thị trường: cực kỳ sợ hãi.
Sóng 4: sóng 4 là một đợt điều chỉnh rõ ràng. Giá có thể đi ngang thêm một khoảng thời gian, sóng 4 thường giảm ít hơn 38.2% so với sóng 3. Khối lượng thấp hơn so với sóng 3, đây là cơ hội để mua chờ sóng hồi nếu bạn tự tin vào sự xuất hiện của sóng 5. Tuy nhiên sóng 4 gây nhiều sự nản chỉ bởi đã ngăn cản đà của uptrend. Tâm lý thị trường: sợ hãi.
Sóng 5: sóng 5 là đoạn cuối của chu kỳ lớn. Tin tức rất tích cực và ai cũng tự tin về sự tăng giá. Tiếc thay, đây lại là lúc những nhà đầu tư tay mơ mua vào. Khối lượng của sóng 5 thường thấp hơn sóng 3. Nhiều chỉ báo đã cho thấy sự phân kỳ (giá đã tạo đỉnh mới nhưng chỉ báo không theo kịp). Cuối sóng tăng ta thường thấy những người theo xu hướng giảm bị lôi ra chế giễu. Tâm lý thị trường: cực kỳ tham lam.

Các quy tắc không được vi phạm:

1. Sóng 2 không được giảm quá sóng 1
2. Sóng 3 không được là sóng ngắn nhất trong bộ 1, 3, 5
3. Sóng 4 không được chạm vùng giá của sóng 1 (một số tài liệu khác quy định: sóng 4 không được giảm quá sóng 3)

Quy tắc đếm sóng:

1. Khi sóng 3 là sóng dài nhất, sóng 5 sẽ xấp xỉ với sóng 1
2. Cấu tạo sóng 2 và sóng 4 sẽ ngược nhau, nếu sóng 2 là sóng mạnh thì sóng 4 sẽ là sóng yếu và ngược lại.
3. Từ quy tắc 2 ta suy ra, nếu sóng 2 giảm 61.8% thì sóng 4 sẽ giảm 38.2% và ngược lại.
4. Sóng điều chỉnh A-B-C thường kết thúc tại vùng đáy của sóng đẩy 4.

Mở rộng với Fractal

Với fractal, mỗi con sóng Elliott đều chưa bên trong bộ 8 sóng nhỏ khác, cũng bao gồm sóng thúc đẩy 1-5 và sóng điều chỉnh A-B-C.

Hình mẫu fractal cũng được áp dụng với những khung lớn hơn khung đang quan sát. Ví dụ, khi nhìn ở chart ngày, ta thấy thị trường đang rơi vào sóng điều chỉnh nhưng mở rộng ra chart một tháng ta có thể thấy tầm nhìn tăng giá trong dài hạn.

Fractal có thể lập lại trong vô hạn, hãy tìm ra nó tùy theo tầm nhìn và xu hướng bạn muốn tìm.

Nhìn lại hình 1, ta có thể thấy một chu kỳ sóng Elliott có thể mở rộng tới 89 sóng thúc đẩy và 55 sóng điều chỉnh. Ta gọi đó là con sóng hoàn chỉnh.

Dãy số Fibonacci trong Elliott Wave

Chuỗi Fibonacci là cơ sở của nguyên lý sóng.

Ralph Nelson Elliott

Elliott đã kết luận như vậy sau khi nghiên cứu khía cạnh toán học của của các hình mẫu. Các con số trong dãy Fibonacci xuất hiện nhiều lần trong cấu trúc sóng của Elliott, cụ thể là trong sóng thúc đẩy (1, 3, 5), một chu kỳ sóng (8 sóng), sóng thúc đẩy hoàn chỉnh (89 sóng) và sóng điều chỉnh hoàn chỉnh (55 sóng).

Dãy Fibonacci có quan hệ mật thiết tới Tỷ lệ vàng (Golden ratio=1.618). Các nhà phân tích thường dùng tỷ lệ này với các tỷ lệ liên quan để tính toán vùng hỗ trợ và kháng cự trong một con sóng, gọi là vùng giá giúp nhận định một xu hướng. (Xem thêm về: Hồi quy Fibonacci).

Các nhà phân tích hiện đại đã chứng minh tỷ lệ Fibonacci không ngẫu nhiên mà xuất hiện, đúng như Elliott đã đoán trước.

Từ nguyên lý Elliott, tỷ lệ thoái lui 78.6% là vùng tốt nhất để mua hoặc bán (để tiếp diễn xu hướng lớn hơn), giúp tăng tỷ lệ Risk : Reward lên 1:3.

Các tỷ lệ Fibonacci sử dụng trong Elliott:

• 61.8%: tỉ lệ giảm tối đa của sóng 1
• 1.618:1: tỉ lệ giữa sóng 3 và sóng 1
• 1.618: độ dài tối đa của sóng C so với sóng A
• 38.2%: mức giảm tối đa của sóng 4 so với sóng 3.

Cách đếm sóng Elliott bằng TradingView

TradingView cung cấp cho bạn bộ công cụ tiện lợi để đếm sóng Elliott với Fibonacci thoái lui. Payvnn sẽ ví dụ với chart tuần của đợt uptrend 2017, do chart đã chạy nên ta sẽ dễ nhìn nhận hơn.

Để vẽ sóng trên TradingView, bạn cần các công cụ sau (nằm ở thanh công cụ vẽ ở bên trái).

Để đếm sóng với Fibonacci thoái lui bạn cần công cụ sau:

Sóng 1: bạn cần phải suy đoán trước sóng 1, sau đó chọn công cụ Sóng đẩy Elliott (12345) để vẽ tiếp các sóng 2345 (phỏng đoán), sau khi vẽ ta có thể điều chỉnh lại sau. Tiếp theo, chọn Fibonacci thoái lui (phím tắt Alt+F) để bắt đầu tìm sóng 2.

Sóng 2: với công cụ Fibonacci thoái lui, bạn click chọn điểm đầu và sau đó click chọn điểm kết thúc sóng 1. Vậy sóng 1 sẽ có độ dài từ 0-1, TradingView sẽ xác định sẵn thang tỷ lệ vàng cho bạn. Sóng 2 là sóng điều chỉnh với độ dài tối đa là 61.8% sóng 1, vậy ta có thể đoán sóng 2 kết thúc tại điểm 0.618 trên thang mà TradingView đã vẽ.

Sóng 2 và sóng 4 sẽ trái ngược nhau. Trong ví dụ này, sóng 2 là sóng điều chỉnh dài và phức tạp. Nên ta có thể dự đoán sóng 4 là điều chỉnh sóng nhanh và đơn giản.

Sóng 3: theo lý thuyết, sóng 3 sẽ có độ dài khoảng 1.618 hoặc 2.618 của sóng 1. Để tìm sóng 3 ta dùng công cụ Fibonacci mở rộng trên TradingView. Click chọn lần lượt: điểm đầu sóng 1, điểm cuối sóng 1, điểm cuối sóng 2 (cũng là điểm đầu sóng 3) để mở thang Fibo. 2 mốc Fibo 1.618 hoặc 2.618 sẽ là điểm kêt thúc của sóng 3.

Sóng 4: sóng 4 và sóng 2 bù trừ cho nhau. Nếu sóng 2 điều chỉnh mạnh thì sóng 4 là sóng điều nhẹ. Nếu sóng 2 về mốc 0.618 thì sóng 4 sẽ về mốc 0.382. Ta cũng dùng Fibonacci thoái lui để chọn điểm đầu và cuối của sóng 3 để xác định sóng 4.

Ta đã biết sóng 2 là sóng dài và phức tạp, sóng 4 ở đây sẽ là sóng ngắn và đơn giản (chỉ có 1 cây nến giảm).

Sóng 5: sóng này có mối quan hệ với sóng 1 và sóng 3. Thông thường sóng 5 sẽ dài hơn sóng 1 nhưng ngắn hơn sóng 3. Trong thị trường crypto, sóng 5 lại có xu hướng là sóng dài nhất. Ta dùng công cụ Fibonacci mở rộng để đếm sóng, lần lượt chọn điểm đầu sóng 3, điểm cuối sóng 3 và điểm cuối sóng 4. Nếu sóng 5 là sóng dài nhất thì sẽ kết thúc ở mốc 1.618 và không quá mốc 2.618, nếu sóng 5 ngắn hơn sóng 3, sẽ kết thúc ở mốc 0.618.

Sóng A: để tìm sóng này ta cần sử dụng các đường kháng cự hỗ trợ. Sóng A là sóng điều chỉnh mạnh mẽ nên có thể về sâu tới các điểm tranh chấp xu hướng. Điểm sâu nhất có thể là điểm kết thúc sóng 4, khởi đầu sóng 5.

Sóng B: ta cũng đo bằng công cụ Fibonacci thoái lui, sóng B thường sẽ kết thúc ở mốc 0.382 đến 0.618.

Sóng C: theo lý thuyết, sóng C sẽ bằng sóng A hoặc tỷ lệ 1.618:1 với sóng A. Với thị trường crypto, sóng C có thể ngắn hơn sóng A. Ta xác định đáy sóng C bằng các đường hỗ trợ.

Áp dụng Sóng Elliott trong phân tích

Sóng Elliott là một phương pháp không dễ để áp dụng. Điểm khó nhất là để biết được đâu là chân sóng, mỗi nhà phân tích sẽ có một cái nhìn khác nhau về thời điểm bắt đầu con sóng và cách đếm sóng.

Ảnh dưới là một phân tích tổng quan thị trường crypto năm 2017 – 2018 bằng sóng Elliott. Khi mọi thứ rõ ràng ta có thể dễ dàng nhìn nhận thị trường, tuy nhiên, nếu mọi chuyện đang diễn biến thì việc đếm sóng Elliott rất dễ dẫn tới sai sót. Tuy nhiên, một số trader đã kịp nhìn ra sóng A-B-C của thị trường và kịp thời thoát ra trong sóng B, tránh cảnh bị chia 3 tài khoản. Đó là cái lợi của tầm nhìn dài hạn bằng sóng Elliott.

Đó cũng là lý do ta nên dùng đồ thị tuần để tìm sóng Elliott thích hợp nhất.

Việc tốt nhất chúng ta có thể làm là nhìn lại quá khứ và học hỏi thật nhiều. Sau đó áp dụng sóng Elliott để thử nghiệm cho các trường hợp hiện tại và rút ra kinh nghiệm.

Trong các thị trường truyền thống, sóng 3 là sóng mạnh nhất và dễ mang lại lợi nhuận nhất. Tuy nhiên, trong crypto thì sóng 5 có xu hướng mạnh mẽ hơn cả sóng 3. Sẽ có những cú đẩy giá x5 x10 lần từ giá đáy của sóng 4.

Kiến thức và kinh nghiệm chưa đủ, bạn cần có sự kiên nhẫn để đón được cơn sóng đúng. Sóng 3 là cơn sóng lớn đi kèm với khối lượng giao dịch dữ dội, bạn cần chờ đợi xác nhận điều đó trước khi lên kế hoạch giao dịch tiếp theo.

Và cũng đừng quên phân tích kỹ thuật mang yếu tố xác suất, hãy xác định xu hướng từ đó định ra chiến lược an toàn cho bạn và theo nó thật chặt chẽ.

Sóng Elliott giữa dòng đời

Ta có thể xem sóng Elliott như phiên bản mở rộng và cụ thể hơn so với Lý Thuyết Dow. Sóng Elliott mô tả diễn biến tâm lý đám đông vào mỗi chu kỳ thị trường. Ta không nên chỉ gói gọi sóng Elliott trong phân tích kỹ thuật mà hãy mở rộng ra trong cuộc sống.

Chu kỳ trong sóng Elliott cũng giống như chu kỳ cuộc đời của chúng ta vậy. Cũng sẽ có những lúc lên hương, tiền tài bạc tỷ, nhưng đến một điểm quá độ nào đó cũng sẽ gặp khó khăn, lúc đó bạn bè còn không có để mà mượn tiền. Tôi đã có lúc trải qua như vậy, bạn cũng vậy, và mọi chuyện sẽ vẫn lập lại trong tương lai. Nhưng nếu nhìn với tầm nhìn cở mở hơn, từ lúc sinh ra tới lúc chết đi, không phải ta đã tốt hơn rất nhiều lần rồi đó sao?

Write a Review

Submit Review