Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, khởi phát từ tháng 2 năm 2022, đã trở thành một trong những sự kiện đáng chú ý nhất trong quan hệ quốc tế, không chỉ do sự quy mô và tàn khốc của nó mà còn vì những ảnh hưởng rộng lớn đối với toàn cầu. Chiến tranh không chỉ là một cuộc xung đột giữa hai quốc gia mà còn là cuộc đối đầu giữa các giá trị, ảnh hưởng địa chính trị, và những cuộc đấu tranh vì sự tồn vong của các dân tộc.

Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng thể về cuộc chiến Nga-Ukraine, từ nguyên nhân dẫn đến cuộc xung đột, các diễn biến quan trọng cho đến những tác động sâu rộng mà cuộc chiến này đã gây ra đối với Ukraine, Nga, và cả thế giới.

1. Nguyên Nhân Khởi Đầu Cuộc Xung Đột

Cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine không phải là một sự kiện ngẫu nhiên, mà đã tích tụ từ nhiều yếu tố lịch sử, chính trị và địa lý.

a. Lịch Sử và Quan Hệ Lịch Sử Nga – Ukraine

Ukraine và Nga có một lịch sử chung lâu dài, đặc biệt trong khuôn khổ Liên Xô trước đây. Ukraine là một phần của Liên Xô cho đến khi nước này tuyên bố độc lập vào năm 1991, sau sự sụp đổ của Liên Xô. Tuy nhiên, quan hệ giữa Nga và Ukraine không bao giờ dễ dàng, bởi những tranh chấp về lãnh thổ, quyền lợi chiến lược và sự khác biệt về nhận thức văn hóa, tôn giáo.

Trong nhiều năm qua, Nga và Ukraine đã có những cuộc đụng độ về các vấn đề như kiểm soát bán đảo Crimea (mà Nga đã sáp nhập vào năm 2014), tranh chấp về biên giới, và vấn đề quyền lực trong khu vực.

b. Bối Cảnh Chính Trị và Tác Động Địa Chính Trị

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến cuộc chiến này là sự can thiệp của các yếu tố địa chính trị. Ukraine, với vị trí chiến lược nằm giữa Nga và các quốc gia phương Tây, đã trở thành điểm nóng trong cuộc đấu tranh quyền lực giữa Nga và các quốc gia phương Tây, đặc biệt là Liên minh Châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Vào năm 2013, Ukraine có một bước ngoặt quan trọng khi Tổng thống Viktor Yanukovych, người thân Nga, quyết định từ chối một thỏa thuận hợp tác với EU để thay vào đó chọn một thỏa thuận với Nga. Quyết định này đã gây ra các cuộc biểu tình lớn ở Ukraine, dẫn đến cuộc khủng hoảng chính trị và cuối cùng là việc Yanukovych bị lật đổ. Chính phủ mới của Ukraine, trong đó có sự hỗ trợ mạnh mẽ của phương Tây, bắt đầu theo đuổi một chiến lược thân phương Tây, điều này khiến Nga lo ngại về ảnh hưởng của NATO ngày càng tăng trong khu vực.

c. Sự Can Thiệp của Nga

Nga không chấp nhận việc Ukraine nghiêng về phương Tây và đã phản ứng mạnh mẽ. Sau cuộc cách mạng Maidan vào năm 2014 và sự sụp đổ của Yanukovych, Nga đã nhanh chóng can thiệp bằng cách chiếm đóng bán đảo Crimea, nơi có một cộng đồng người Nga lớn. Động thái này khiến mối quan hệ giữa hai nước trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết.

Nga cũng đã hỗ trợ lực lượng ly khai tại các khu vực Donetsk và Luhansk ở miền Đông Ukraine, nơi có nhiều người nói tiếng Nga. Những cuộc đụng độ vũ trang ở đây đã diễn ra suốt nhiều năm, tạo ra một xung đột chưa bao giờ được giải quyết triệt để.

2. Cuộc Xung Đột Toàn Diện (2022)

Mặc dù đã có những đụng độ và căng thẳng trong nhiều năm, nhưng đến tháng 2 năm 2022, Nga đã phát động một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine, đánh dấu bước ngoặt lớn trong cuộc xung đột. Nga tuyên bố rằng họ muốn “phi quân sự hóa” và “phi phát xít hóa” Ukraine, nhưng lý do chính của cuộc chiến là sự tranh chấp về ảnh hưởng địa chính trị và an ninh.

a. Cuộc Tấn Công Toàn Diện

Ngày 24 tháng 2 năm 2022, Nga bắt đầu tấn công vào Ukraine từ nhiều hướng, bao gồm cả miền Đông, miền Nam và phía Bắc. Moscow tuyên bố rằng mục tiêu của cuộc chiến là bảo vệ người dân nói tiếng Nga và ngừng sự mở rộng của NATO về phía Đông. Tuy nhiên, theo nhiều quốc gia phương Tây, cuộc chiến này là một cuộc xâm lược không thể biện minh được.

Sự tấn công của Nga không chỉ nhằm vào các mục tiêu quân sự mà còn vào cơ sở hạ tầng dân sự, gây thiệt hại nặng nề cho các thành phố lớn của Ukraine, trong đó có thủ đô Kyiv, Kharkiv, Mariupol và nhiều nơi khác. Hàng triệu người dân đã phải rời bỏ nhà cửa, tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng.

b. Phản Ứng Quốc Tế

Phản ứng từ cộng đồng quốc tế đối với cuộc xâm lược của Nga là mạnh mẽ. Liên minh Châu Âu, Mỹ và các quốc gia phương Tây khác đã áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt đối với Nga, bao gồm việc cấm xuất khẩu công nghệ, đóng băng tài sản của các quan chức cấp cao và các công ty Nga, và hạn chế khả năng giao dịch tài chính quốc tế của Nga.

Ngoài các biện pháp trừng phạt, các quốc gia phương Tây cũng đã hỗ trợ quân sự cho Ukraine, cung cấp vũ khí, đạn dược, và huấn luyện quân sự. Mỹ, Anh, và các quốc gia NATO khác đã cam kết cung cấp hàng tỷ USD hỗ trợ cho Ukraine.

3. Diễn Biến Chiến Sự

Từ đầu năm 2022 đến nay, chiến sự Nga – Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu kết thúc. Mặc dù Nga đã chiếm được một số thành phố và vùng lãnh thổ, nhưng Ukraine đã phản công mạnh mẽ, đặc biệt là ở các khu vực phía Nam và Đông, nơi quân đội Ukraine đã giành lại nhiều lãnh thổ quan trọng. Việc sử dụng các vũ khí hiện đại, như tên lửa và hệ thống phòng không, đã giúp Ukraine kháng cự hiệu quả.

Cuộc chiến kéo dài không chỉ tàn phá đất nước Ukraine mà còn gây thiệt hại to lớn về người và của cho cả hai bên. Về phía Nga, dù chiếm được các khu vực quan trọng, nhưng họ cũng phải đối mặt với sự phản kháng kiên cường của quân đội Ukraine cùng với các biện pháp trừng phạt toàn cầu.

4. Tác Động Toàn Cầu Của Cuộc Chiến

Cuộc chiến Nga – Ukraine không chỉ ảnh hưởng đến hai quốc gia mà còn có tác động sâu rộng đối với toàn cầu:

a. Khủng Hoảng Nhân Đạo

Cuộc chiến đã gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn. Hàng triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa, tìm nơi tị nạn ở các quốc gia khác. Các tổ chức quốc tế, bao gồm Liên Hợp Quốc và các tổ chức phi chính phủ, đã phải triển khai các chương trình cứu trợ nhân đạo để hỗ trợ những người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

b. Kinh Tế Toàn Cầu

Cuộc chiến cũng tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là trong các lĩnh vực năng lượng và thực phẩm. Nga là một trong những nhà xuất khẩu năng lượng lớn nhất thế giới, và việc các quốc gia phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt đối với Nga đã làm gia tăng giá năng lượng, khiến các nền kinh tế lớn phải đối mặt với lạm phát và khủng hoảng chi phí sinh hoạt.

Ngoài ra, Ukraine là một trong những nhà xuất khẩu lúa mì lớn nhất thế giới, và cuộc chiến đã làm gián đoạn nghiêm trọng nguồn cung thực phẩm toàn cầu, khiến giá lương thực tăng mạnh, đặc biệt là ở các quốc gia nghèo.

c. Căng Thẳng Địa Chính Trị

Cuộc chiến cũng đã làm gia tăng căng thẳng địa chính trị toàn cầu, đặc biệt là giữa Nga và phương Tây. Sự hỗ trợ của phương Tây đối với Ukraine đã khiến Nga cảm thấy bị đe dọa và gia tăng các hành động đối đầu. Các cuộc đối thoại và đàm phán hòa bình đã được tổ chức nhiều lần, nhưng cho đến nay, một giải pháp lâu dài vẫn chưa thể đạt được.

5. Tương Lai Của Cuộc Xung Đột

Với tình hình hiện tại, khó có thể dự đoán chính xác khi nào cuộc xung đột này sẽ kết thúc. Một số chuyên gia cho rằng cuộc chiến sẽ kéo dài và có thể sẽ trở thành một cuộc chiến tranh tiêu hao, gây ra nhiều thiệt hại cho cả hai bên và làm ảnh hưởng đến ổn định khu vực và toàn cầu. Tuy nhiên, cũng có những kỳ vọng rằng sự can thiệp của cộng đồng quốc tế và các nỗ lực đàm phán hòa bình có thể dẫn đến một giải pháp cho cuộc xung đột.

Tuy nhiên, có một điều chắc chắn: cuộc chiến Nga – Ukraine đã làm thay đổi hoàn toàn cục diện địa chính trị thế giới, và hậu quả của nó sẽ còn kéo dài trong nhiều năm sau.

Kết Luận

Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đã trở thành một trong những cuộc xung đột lớn nhất trong thế kỷ 21, gây ra những thiệt hại nặng nề về người và của cho cả hai quốc gia, đồng thời ảnh hưởng sâu rộng đến thế giới. Cuộc chiến này không chỉ là một cuộc tranh chấp lãnh thổ mà còn là cuộc đấu tranh giữa các giá trị, quyền lực và an ninh quốc gia. Với sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế, hy vọng rằng một giải pháp hòa bình có thể được tìm ra để chấm dứt cuộc chiến tàn khốc này.

TVN